YABANCI YATIRIMCILAR İÇİN TÜRKİYE YATIRIM REHBERİ
Türkiye yabancı yatırımcıları kendine çekmek için pek çok fırsat sunuyor. Türkiye içinde yatırım yapmak isteyen yabancılar için birçok devlet teşviki sunuluyor. Bu teşvikler de yatırımcıların daha verimli ve karlı bir şekilde faaliyet gösterebilmesine imkan sağlıyor.
Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununa göre yabancı ülkelerin vatandaşlığına sahip olan gerçek kişiler veya yabancı ülkelerin kanunlarına göre kurulmuş şirketler gibi tüzel kişiler tarafından Türkiye’de kurulan şirketler, Türk şirketi statüsünde oldukları
için Yatırım Teşvik Programı kapsamındaki desteklerden yerli yatırımcılarla eşit koşullarda faydalanma hakkına sahiptir.
Ne Türk Teşvikler Sunuluyor?
Türkiye’deki yatırım yapmak isteyen yabancıların faydalanabileceği devlet teşviklerine daha yakından bakalım.
KDV İstisnası
Yatırım teşvik belgesi kapsamında yurt içinden ve yurt dışından satılan alınacak makine ve ekipman için KDV (katma değer vergisi) ödenmez.
Gümrük Vergisi Muafiyeti
Yatırım teşvik belgesi kapsamında yurt dışından satın alınacak makine ve ekipman için gümrük vergisi ödenmez.
Vergi İndirimi
Gelir ve kurumlar vergisi; toplam indirimli vergi tutarı, yatırıma katkı oranına ulaşıncaya kadar indirim oranları üzerinden hesaplanır. Yatırıma katkı oranı, toplam sabit yatırım tutarının vergi indirimine tabi oranını ifade eder.
Sosyal Sigortalar Prim Desteği (İşçi Payı)
Yatırımla sağlanan istihdam için yasal asgari ücret tutarı üzerinden hesaplanan sosyal sigorta primi işçi payı devlet tarafından karşılanır. Bu unsur sadece yatırım teşvik belgesi kapsamında Bölge 6’da yapılacak yatırımlar için geçerlidir. Sosyal Sigortalar Prim Desteği için herhangi bir üst sınır bulunmaz ve 10 yıl süreyle geçerlidir.
Sosyal Sigortalar Prim Desteği (İşveren Payı)
Yatırımla sağlanan istihdam için yasal asgari ücret tutarı üzerinden hesaplanan sosyal sigorta primi işveren payı devlet tarafından karşılanır.
Gelir Vergisi Stopajı İndirimi
Yatırımla sağlanan ilave istihdam için belirlenen gelir vergisi stopaja tabi olmaz. Bu unsur sadece Bölge 6’da yapılacak yatırımlar için geçerlidir. Gelir Vergisi Stopajı İndirimi için herhangi bir üst sınır yoktur ve 10 yıl geçerlidir.
Faiz Oranı Desteği
Faiz oranı desteği, en az bir 1 vadeli yatırım kredileri için sağlanan bir finansman desteğidir. Yatırım teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının % 70’ine kadar kullanılan krediye ilişkin ödenecek faizin/kâr payının belirli bir kısmı en çok ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla devlet tarafından karşılanır. Arazi Tahsisi
Yapılacak yatırımlar için Maliye Bakanlığı yönetmeliklerine göre arazi bulunabilirliğine bağlı olarak yatırım arazisi tahsis edilir.
KDV İadesi
Asgari sabit yatırım tutarı 500 milyon TL’nin üzerindeki stratejik yatırımlar kapsamında gerçekleştirilen bina-inşaat harcamaları için tahsil edilen KDV iade edilir.
Ar-Ge Teşviği
Ar-Ge merkezlerinde en az 15 ve tasarım merkezlerinde ise en az 10 personelin istihdam edilmesi halinde Türkiye’deki Ar-Ge ve tasarım yatırımı projelerine özel teşvikler sunulur. Bu teşvikler 2024 yılına kadar geçerlidir. Bu teşviklerden bazıları şöyledir:
Ar-Ge harcamalarının % 100’ünün vergi matrahından düşülür.
Düzenlenecek evraklarda damga vergisi ödenmez.
Ar-Ge projeleri kapsamında ithal edilen ürünler için gümrük vergisi ödenmez.
Yatırım Bölgeleri ve Uygulanacak Teşvikler
1 Ocak 2012 tarihinde yürürlüğe giren yeni teşvik sisteminde dört farklı teşvik türü bulunuyor. Bu teşvik türleri de ülke genelindeki 6 farklı yatırım bölgesi bölge için farklılıklar gösteriyor. Bu teşvikler şu şekilde;
Genel Yatırım Teşvik Uygulamaları
Bölgesel Yatırım Teşvik Uygulamaları
Büyük Ölçekli Yatırım Teşvik Uygulamaları Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları
Bu teşvik uygulamalarında 6 farklı bölge vardır. Yatırım yapılmak istenen bölgeye göre teşvik türleri değişiklik gösterir.
A-Genel Yatırım Teşvik Uygulamaları
Yatırım yapılacak bölge fark etmeksizin 1 milyon TL ya da 500.000 TL yatırım yapan yerli ve yabancılar için aşağıdaki teşvikler sunulur.
Gümrük vergisi muafiyeti
Yerli ve yabancı yatırımcılar, yurt dışından ithal edilen makine ve teçhizat için gümrük vergisi ödemezler.
KDV Muafiyeti
Yerli ve yabancı yatırımcılar, yurt dışından ya da iç piyasadan tedarik edilen makine ve teçhizat için %18’lik katma değer vergisi (KDV) ödemezler.
B-Bölgesel yatırım teşvik uygulamaları
Türkiye genelinde belirlenen 6 bölge içinde yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı yatırımcılara, seçtikleri bölgeye göre çeşitli teşvikler sunulur. Herhangi bir bölgede faaliyet göstermek isteyen yatırımcılar gümrük vergisi ve katma değer vergisinden muaftır. Bu yatırımcılara devlet tarafından üretim tesisi kurmaları için de arazi tahsis edilir.
Bunların dışında yine değişen oranlarda işçi ve işveren için sosyal sigortalar prim desteği verilir. Özellikle 6. bölgede, yani ülkenin kalkınmaya daha çok ihtiyaç duyan doğu illerinde yatırım yapmak isteyen kişilere daha cazip teşvikler sunulur. Örneğin 6. bölgede yatırım yapmak isteyen yatırımcılar 10 yıl süreyle gelir vergisi stopajı indirimi alır ve %90 oranında vergi indirimi kazanır.
Ayrıca yer aldığı bölge fark etmeksizin 5. bölge unsurlarıyla desteklenecek bazı yatırım alanları vardır. Bunlara örnek olarak şu alanları gösterebiliriz:
Maden çıkarma ve/veya işleme yatırımları.
Otomotiv, uzay veya savunma sanayisine yönelik test merkezleri, rüzgâr tüneli ve benzer nitelikli yatırımlar. Yenilenebilir enerji üretimine yönelik türbin ve jeneratör imalat
Kreş ve gündüz bakımevleri, ilkokul, ortaokul ve lise eğitim yatırımları.
Yine benzer şekilde yer aldığı bölgeye bakılmaksızın 4. bölge teşviklerinden yararlanacak yatırım alanlarından bazıları da şunlardır:
Tarım ve orman makineleri imalatı
Gıda, içecek ve tütün işleyen makinelerin imalatı
Diğer organik ana kimyasal maddelerin imalatı Kimyasal gübre ve azotlu bileşiklerin imalatı
Sentetik kauçuk ve plastik hammaddelerin imalatı
C-Büyük Ölçekli Yatırım Teşvik Uygulamaları
Türkiye teknolojisini, uluslararası piyasalarda rekabetçiliğini ve AR-GE kapasitesin artıracak 12 yatırım alanı için büyük ölçekli yatırım teşvik planı uygulanır ve şu teşvikler sağlanır.
D-Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları
Aşağıdaki kriterlere uyan yatırımlar Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları kapsamında desteklenir.
Yatırımla imal edilecek ürüne yönelik yerel üretim kapasitesi ürünün ithalatından az olmalıdır.
Yatırım en az 50 milyon TL değerinde olmalıdır.
Yatırım asgari % 40 katma değer yaratmalıdır. Rafineri ve petrokimya yatırımlarında bu şart aranmaz.
Üretilecek ürünle ilgili toplam ithalat değeri son 1 yıl itibarıyla en az 50 milyon ABD olmalıdır. Türkiye’de üretimi olmayan mallarda bu şart aranmaz.